همه چیز درباره کالیگرافی
مقدمه
انسان باستان از همان ابتدا به هنر و احساس شعف و هیجانی که به واسطه آن به او دست می دهد، علاقه مند بوده است. کالیگرافی یا خوشنویسی یکی از انواع هنر است که پس از به وجود آمدن خط ابداع شد و در زمان بسیار کمی شهرت فراوانی را کسب کرد. در حقیقت از همان ابتدا انسان ها تمایل داشتند که تفاوت هایی را میان سبک های معمولی نوشتن و دست نوشته ها ایجاد کنند ؛ همین امر موجب ابداع کالیگرافی شد. البته کالیگرافی طی زمان دستخوش تغییرات و پیشرفت های چشم گیری شده است که در ادامه به شرح آن خواهیم پرداخت. پس با همه چیز درباره کالیگرافی با ما همراه باشید.
تعریف کالیگرافی
کالیگرافی یا همان نقاشی خط که از زبان یونانی گرفته شده است، هنر بصری مربوط به نوشتن است که به نوعی نقاشی با خط محسوب می شود. به طور کلی این هنر از کنار هم قرار گرفتن هوشمندانه و تطابق نقاشی و خطاطی حاصل شده است. در این هنر، بیشتر از هر چیز جنبه بصری خط مورد توجه می باشد. کالیگرافی بیشتر با چشمان بیننده ارتباط برقرار می کند. در اصل کالیگرافی نوعی نقاشی است که در آن خطوط با یکدیگر برخورد دارند و در واقع نوعی کمپوزسیون خط است. کالیگرافی همچنین به نقاشی خط و سایه زدن هم معروف است. نقاشی خط بر روی هر فونتی قابل اجرا می باشد مثلا در کالیگرافی فارسی از فونت های قدیمی و اصیل ایرانی مثل نستعلیق و ثلث استفاده می شود چون که این فونت ها اگر سایه به آنها اضافه شود بسیار زیبا تر دیده می شوند. همچنین کالیگرافی را می توان اصطلاحی غربی دانست که در توصیف هنر خوشنویسی به کار می رود. حروف و واژه ها در کالیگرافی به کمک قلم مو ها به شکلی هنرمندانه و ماهرانه بر روی کاغذ می‌آیند. به عبارت دیگر، کالیگرافی هنر نوشتن حروف به شیوه‌ای هماهنگ و ماهرانه و هنرمندانه است. همچنین باید دقت داشته باشید که کالیگرافی با تایپو گرافی بسیار متفاوت است؛ کالیگرافی یک نوع ترکیب خطوط و خوشنویسی است که طراح در آن سعی می کند اشکال زیبایی را خلق کند. درصورتی که تاپیوگرافی چیدمان حروف است و برای زیبا تر کردن متن از کالیگرافی استفاده می کنند. ساختار اصلی تاپیو گرافی حروف و متون هستند و از فونت های آماده با تغییرات کلی یا جزئی برای زیبایی بیشتر استفاده میشود که در بیشتر زبان ها مانند فارسی و انگلیسی میتواند وجود داشته باشد.
تاریخچه کالیگرافی
دانش درست نویسی شکل و ظاهر واژه ها را با کالیگرافی معرفی میکنند. کالیگرافی بیشتر از سه هزار سال قدمت دارد. که می توان گفت شاید تولد این هنر با برخورد اولین جوهر به کاغذ پوستی مصادف باشد. تاریخ نگاران اولین کالیگرافی را متعلق به چینی ها می دانند اما بسیاری هم معتقدند که رومی ها مخترع این سبک نوشتاری هستند. با این وجود به طور قطع می دانیم که کالیگرافی در اواسط قرن پانزدهم و بعد از ورود صنعت چاپ به اروپا به صورت مجزایی مورد استفاده قرار گرفته است. در حقیقت در این دوران، میان دست نوشتار های معمولی و سبک خاص نوشتاری تمایز قائل شدند. در کشور عزیزمان ایران هم هر چند قبل از دوران صفویه پدیده نقاشی شکل گرفته بود اما کالیگرافی از دوران میرزا غلامرضا امیر خانیِ خوشنویس معروف و با آموزش خط نستعلیق توسط ایشان به دانش آموزان ،به صورت رسمی شکل گرفت.
انواع سبک های کالیگرافی
در هر نقطه از دنیا کالیگرافی به سبک و شیوه ای خاص موسوم و مرسوم است؛ در کل کالیگرافی بر دو نوع است : سنتی و مدرن که کالیگرافی مدرن مجموعه نوشتاری بزرگتر و گاهی نا خوانا تری دارد این در حالی است که کالیگرافی سنتی بسیار ساده و روان تر است. در مورد سبک های کالیگرافی هم باید گفت معروف ترین آن ها کالیگرافی یا خوش نویسی شرقی ، کالیگرافی یا خوش نویسی غربی و کالیگرافی یا خوش نویسی اسلامی یا عربی است. که در ادامه به شرح هر یک از آن ها خواهیم پرداخت.
کالیگرافی شرقی : ابزار های کالیگرافی به سبک شرقی، به «چهار گنجینه‌ی یادگیری» معروف هستند. این چهار گنجینه شامل قلم‌مو، جوهر، کاغذ و جوهردان است. تنوع خطوط در کالیگرافی شرقی به نوع وبه اندازه‌ی قلم‌موها بستگی دارد. خط کایشو یکی از چند خطوط سنتی مورد استفاده در این سبک و معروف ترین آن است که در عین سادگی و خوانا بودن، زیبایی بسیار چشم نوازی دارد. کالیگرافی شرقی، تاکید فراوانی بر ظاهر حروف دارد و به نظر می‌رسد که همین موضوع به نوشته‌‌های شرقی جان می بخشد.
کالیگرافی غربی: در کالیگرافی به سبک غربی، اکثرا از قلم شیب برای نوشتن واژه ها استفاده می شود. اندازه قلم شیب بسته به نوع خطی که انتخاب می شود، متفاوت است. خط کارولینگین، خط انگلیسی، خط ایتالیک و خط رومی را می توان از معروف ترین خطوط مورد استفاده در این سبک خوش نویسی نام برد.
خوش نویسی اسلامی یا عربی: کالیگرافی اسلامی که با اصطلاح کالیگرافی عربی هم شناخته می شود، خاص ترین و متفاوت ترین انواع کالیگرافی است. این سبک کالیگرافی که با هنر اسلامی همراه شده است، گنه ای از حالات معنوی را در کلمات ایجاد می کنند و به همین جهت است که به این نام معروف شده است. مسلمانان از این کالیگرافی برای نوشتن قرآن و متون دعایی کمک گرفته اند. از معروف ترین خطوط این سبک می توان خط کوفی و خط نسخ را نام برد.
کاربرد کالیگرافی
اولین کاربرد کالیگرافی این است که شما می توانید استعدادی که در این زمینه دارید را تبدیل به پول کنید. کسب و کارهای بسیاری وجود دارند که به هنر شما نیازمندند و از آن برای انجام طراحی های مرتبط با کسب و کارشان کمک می گیرند و در ازای این هنرمندی به شما پول خوبی خواهند داد. از طرف دیگر، بسیاری از افراد نیز تمایل دارند این هنر را یاد بگیرند؛ پس می توانید از طریق آموزش هم کسب درآمد کنید. همچنین هیچ چیز به اندازه ی خط خوش و زیبا نمی تواند در ارتباط با دیگران بر آن ها تاثیر بگذارد. مثلا زمانی که از کالیگرافی در نوشتن رزومه ی کاری یا سایر کار هایی که در آن نیاز به ابراز خودتان دارید، استفاده می کنید، قطعا توجه بیشتری را دریافت خواهید کرد. خط زیبای شما این پیام را به دیگران می دهد که شما فرد دقیق و منظم و قابل اعتمادی هستید. همچنین هنگامی که برای نوشتن مطلبی وقت صرف می کنیم و آن را با حروف زیبا می نویسیم، این پیام را به مخاطب خود القا می کنیم که فردی ارزشمند و خاص برای ما است و باعث می شود احساس خوبی به او دست دهد. حتی خارج از فضای مجازی هم، نامه ای که با خط خوش نوشته شده باشد، باعث می شود تا مخاطب ما احساس خوبی به خودش و ما پیداکند. کالیگرافی همچنین به کسب و کارها کمک می کند که در میان سایر رقبای خود متمایز شوند. بسیاری از کسب وکارها برای طراحی لوگو، طراحی کاتالوگ ها، کارت های ویزیت و هدیه و حتی دکوراسیون فروشگاه شان از کالیگرافی استفاده می کنند. و آخرین موردی که می توان در کاربرد کالیگرافی از آن یاد کرد در مراقبه های روحی و کسب آرامش است. امروزه روانشناسان بسیاری جهت متعادل سازی خلقیات و روحیات و کسب آرامش افراد و مراجعین خود را به تمرین کالیگرافی تشویق می کنند.
کالیگرافی در برند سازی
یکی از کاربرد های بسیار معروف کالیگرافی در برند سازی است ، درست است که امروزه اکثر طراحی لوگو یا طراحی کاتالوگ و کارت ویزیت و غیره توسط نرم افزار ها و کامپیوتر ها انجام می شود اما کمتر کسی پیدا می شود که ارزش و قدر طراحی های دستی را نداند یا زیبایی منحصر به فرد آن ها انکار کند. پس استفاده از کالیگرافی در فرایند برند سازی قابل توجه خواهد بود و ارزش بسیار زیادی را برای کسب و کار مخاطبتان به ارمغان خواهد آورد. مثلا استفاده از کالیگرافی برای کسب و کار های صنایع دستی بسیار انتخاب هوشمندانه ای خواهد بود، همچنین استفاده از کالیگرافی کلاسیک برای شغل هایی که سبک کلاسیک دارند بسیار مناسب و جذاب خواهد بود. یکی از نمونه های معروف استفاده از کالیگرافی در برندسازی ، برند موفق کوکاکولا است که در لوگو آن مشهود است ، مورد دیگر استفاده از کالیگرافی در طراحی لوگوی برند مشهور داو است .
جمع بندی
کالیگرافی یا خوش نویسی به معنای نوشتن با زیبایی یا زیبا نویسی است. هنر همچون فرهنگ و ادبیات، از دیرباز تا به اکنون جزء ارکان اصلی زندگی بشر بوده است ، از آن جا که همواره آدمی، با خلق و آفرینش آثار هنری، احساس شوق و شعف و لذت کرده است، با زندگی وی درآمیخته شده است. کالیگرافی یا خوشنویسی یکی از انواع همین هنر ها است که پس از ابداع خط وارد دنیای نوشتار شد و آن را دگرگون کرد. و اکنون با استفاده از این هنر در برند سازی می توان بازخورد های مثبتی از مخاطب گرفت. یکی از استفاده های کالیگرافی در طراحی لوگو و طراحی کاتالوگ ها است که شما را متمایز و حرفه ای تر جلوه می دهد.